روابط عمومی هیات تکواندو استان خوزستان :

انصاف که از زیباترین خصلت‌های اخلاقی است به‌معنای عدالت‌ورزی و اجرای قسط و اقرار به حقوق مردم و ادای آن‌هاست و اینکه هر خیری را برای خود می‌‌خواهیم برای دیگران هم بخواهیم و هر زیان و ضرری که برای خود نمی‌پسندیم برای دیگران هم نپسندیم.

انصاف از زیباترین خصلت‌های اخلاقی و از ویژگی‌های اهل ایمان است. انصاف به‌معنای اقرار به حقوق دیگران و ادای آن‌ها و به‌معنای قسط و عدل پسندیده برای دیگران، همانند آنچه را که برای خود می‌پسندد.

انصادف دارای انواع و اقسام متعددی است از جمله انصاف در سخن، انصاف در عمل، انصاف در قضاوت، انصاف در معامله و ... که رعایت آن بسیار سخت و دشوار است.

پیامبر اکرم(ص) در سفارش به امام علی(ع) فرموده است سه چیز سرور اعمال هستند انصاف، مواسات و ذکر خدا. واقعیت این است که اگر کسی این سه صفت را در خود، پیاده کند، جلوه ایمانش بروز و ظهور بیشتری دارد، به‌عبارت دیگر، فرد مؤمن صفات متعددی در خود دارد، اما این سه ویژگی در وی جلوه بیشتری خواهد داشت و همین است معنای سرور بودن این سه صفت.

در روابط اجتماعی روزمره، انصاف، مواسات و ذکر خدا، بیشتر دیده می‌شود و مردم از فرد با ایمان با ایمان انتظار دارند که اهل انصاف و مواسات باشد و در همه حال، یاد خدا باشد، در قضاوت، شهادت، راست‌گویی و ... خدا را در نظر داشته باشد و جزء سخن نگوید.

در حدیثی از امام صادق(ع) از این سه خصلت به سخت‌ترین تکالیف الهی بر بندگان یاد کرده و فرموده است: «سخت‌ترین تکالیف الهی بر بندگان سه چیز است، اول رعایت انصاف میان خود و دیگران به‌طوری‌که چنان با برادر مسلمانش رفتار کند که دوست دارد او با وی چنان رفتاری داشته باشد، دوم مساوات در مال نسبت به برادر دینی خود سوم در هر حال به یاد خدا باشد، البته مقصود از یاد کردن خدا  این نیست که پیوسته «سبحان الله و الحمدلله» بگوید بلکه مقصود این است که اگر با کار حرامی مواجه شد خدا را در نظر بیاورد و آن کار را انجام ندهد».

در تداوم و تعمیق مناسبات انسانی، برخی از عوامل اهمیت فوق‎العاده‌ای دارند، از آن جمله «انصاف» است. یعنی آنچه برای خود می‌پسندیم برای دیگران هم نپسندیم.

رعایت انصاف در اخلاق اجتماعی امری لازم و ضروری است و از لوازم مهم زندگی اجتماعی به‌شمار می‌آید که نمی‌‎توان آن‌را جز در سایه عدالت و شرح صدر دریافت، حضرت رسول خدا(ص) خود نمونه اعلای رعایت انصاف بودند تاحدی که در نگاه کردن به یارانش دست از انصاف و رعایت مساوات برنمی‌داشتند، امام صادق(ع) در این باره فرمود «رسول خدا نگاه‌های خود را در میان اصحابش تقسیم می‌کرد و به این و آن به‌طور یکسان می‌نگریست».

نبی مکرم اسلام(ص) چهار معیار را برای شبیه‌ترین افراد به‌ وجود مبارکش ارائه داده که یکی از آن‌ها «انصادف» است چنان‌که به علی(ع) فرمود «آیا تو را خبر ندهم که اخلاق کدام یک از شما به من شبیه تر است؟ عرض کردند آری! ای رسول خدا، فرمود، آن کس که از همه شما خوش اخلاق‌تر و بردبارتر و به خویشاوندانش، نیکوکارتر و با انصاف‌تر باشد».

رسول خدا(ص) مؤمن حقیقی را کسی می‌دانست که باانصاف باشد و می‌فرمود: «هرکس به نیازمند، کمک مالی کند و با مردم منصافه رفتار نماید چنین کسی مؤمن حقیقی است».

علی(ع) فرمود: «انصاف برترین ارزش‌ها است» و نیز فرمود «عادل‌ترین مردم کسی است که نسبت به کسی که به او ظلم کرده با انصاف رفتار کند انصاف نشانه ایمان واقعی، مایه آسایش و موجب عزتش بیافزاید».

مرحوم شیخ انصاری در مباحثات علمی پس از نقد و بررسی اقوال و ادله یکی از قواعدی که همواره بر روی آن تکیه می‎کند انصاف است. انصاف در نقد اقوال و نقد عملکردها بسیار مهم است، در دعای مأثور از امام زمان(عج) آمده: «اللهم ارزقنا توفیق الطاعة ... و علی الرعیة بالانصاف» این جمله نشان می‌دهد که کارگزاران حکومت باید نسبت به رعیت و توده مردم با انصاف رفتار کنند، هم‌چنان‌که علی(ع) به مالک اشتر به همین موضوع فرمان می‌دهد، زیرا محور و اساس جامعه اسلامی بر انصاف استوار است.

امام على(ع) در فرمان خود به مالک اشتر می‌فرماید: «نسبت به خدا و بندگانش انصاف را از دست مده و نسبت به اطرافیان و خانواده و زیردستانت انصاف داشته باش که اگر انصاف پیشه خود نسازى ستم کرده‏‌اى و کسى‌که به بندگان خدا ستم کند خدا دشمن اوست و کسى‌که خدا دشمن او باشد دلیلش را باطل می‌کند [عذرش را نمی‌پذیرد] و چنین شخصى با خدا در جنگ است مگر آنکه دست از ستم بردارد و توبه کند».

انصاف از نگاه قرآن

خداوند متعال در آیات ۴۴ تا ۴۷ سوره مائده به انصاف اشاره داشته است همچنین در آیه ۱۳۵ سوره نساء فرموده است: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ کُونُواْ قَوَّامِینَ بِالْقِسْطِ شُهَدَاء لِلّهِ وَلَوْ عَلَى أَنفُسِکُمْ أَوِ الْوَالِدَیْنِ وَالأَقْرَبِینَ إِن یَکُنْ غَنِیًّا أَوْ فَقَیرًا فَاللّهُ أَوْلَى بِهِمَا فَلاَ تَتَّبِعُواْ الْهَوَى أَن تَعْدِلُواْ وَإِن تَلْوُواْ أَوْ تُعْرِضُواْ فَإِنَّ اللّهَ کَانَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِیرًا؛ اى کسانى‌که ایمان آورده‏‌اید پیوسته به عدالت قیام کنید و براى خدا گواهى دهید هر چند به زیان خودتان یا [به زیان] پدر و مادر و خویشاوندان [شما] باشد اگر [یکى از دو طرف دعوا] توانگر یا نیازمند باشد باز خدا به آن دو [از شما] سزاوارتر است پس از پى هوس نروید که [درنتیجه از حق] عدول کنید و اگر به انحراف گرایید یا اعراض کنید قطعاً خدا به آ‌چه انجام مى‏دهید آگاه است».

همچنین، خداوند متعال در آیه ۱۵۲ سوره انعام در این رابطه می‎فرماید: «وَلاَ تَقْرَبُواْ مَالَ الْیَتِیمِ إِلاَّ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ حَتَّى یَبْلُغَ أَشُدَّهُ وَأَوْفُواْ الْکَیْلَ وَالْمِیزَانَ بِالْقِسْطِ لاَ نُکَلِّفُ نَفْسًا إِلاَّ وُسْعَهَا وَإِذَا قُلْتُمْ فَاعْدِلُواْ وَلَوْ کَانَ ذَا قُرْبَى وَبِعَهْدِ اللّهِ أَوْفُواْ ذَلِکُمْ وَصَّاکُم بِهِ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ؛ و به مال یتیم جز به نحوى [هر چه نیکوتر] نزدیک مشوید تا به حد رشد خود برسد و پیمانه و ترازو را به عدالت تمام بپیمایید هیچ کس را جز به قدر توانش تکلیف نمی‌کنیم و چون [به داورى یا شهادت] سخن گوئید دادگرى کنید هر چند [در باره] خویشاوند [شما] باشد و به پیمان خدا وفا کنید این‌هاست که [خدا] شما را به آن سفارش کرده است باشد که پند گیرید».

حجت‌الاسلام والمسلمین سیداحمد میرعمادی، نماینده ولی‌ فقیه در لرستان در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا در رابطه با انصاف در سیره نبی مکرم اسلام گفت: نبی مکرم اسلام(ص) خطاب به امام علی(ع) فرمود «بهترین کارها انصاف در برخورد با مردم، مساوات با برادر دینی و خدا را در هر حال یاد کردن است».

وی ادامه داد: پیامبر اسلام(ص) سه مورد مذکور را سرور اعمال دانسته که هر کس آن‌‌ها را در زندگی خود به‌کار گیرد جلوه ایمانش ظهور و بروز بیشتری می‌یابد، زیرا در روابط اجتماعی روزمره، انصاف، مساوات و ذکر خدا بیشتر دیده می‌شود و مردم از فرد باایمان انتظار دارند اهل انصاف و مساوات باشد و در قضاوت، شهادت، راست‌گویی و... خدا را درنظر داشته باشد و جز سخن حق نگوید.

میرعمادی اضافه کرد: در کتاب کافی، جلد ۲ از امام صادق(ع) نقل شده که فرمود «سخت‌ترین تکالیف بر بندگان سه چیز است؛ نخست رعایت انصاف میان خود و دیگران، به‌طوری‌ که چنان با برادر مسلمانش رفتار کند که دوست دارد او با وی چنان رفتاری داشته باشد، دوم مساوات در مال نسبت به برادر دینی خود و سوم اینکه در هر حال به یاد خدا باشد، البته منظور از یاد خدا صرفاً پیوسته ذکر «سبحان‌الله و الحمدلله» نیست بلکه مقصود این است که اگر با کار حرامی مواجه شد، خدا را درنظر بیاورد و آن کار را انجام ندهد».

انصاف؛ زیباترین خصلت اخلاقی

نماینده ولی‌ فقیه در لرستان با بیان این‌که انصاف از زیباترین خصلت‌های اخلاقی و از ویژگی‌های اهل ایمان است، تصریح کرد: انصاف به معنای اقرار به حقوق دیگران و ادای آن‌ها و همچنین به معنی قسط و عدل پسندیده برای دیگران است، یعنی آن‌چه برای خودمان می‌پسندیم برای دیگران هم بپسندیم و بالعکس؛ لذا در تداوم و تعمیق مناسبات انسانی، برخی از عوامل از جمله «انصاف»، از اهعمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار هستند.

میرعمادی اظهار کرد: رعایت انصاف در اخلاق اجتماعی امری لازم و ضروری است و از الزامات زندگی اجتماعی به‌شمار می‌آید که نمی‌توان آن را جز در سایه عدالت و شرح صدر دریافت، حضرت رسول اکرم(ص)، خود نمونه اعلای رعایت انصاف بودند تا حدی که در نگاه کردن به یارانشان دست از انصاف و رعایت مساوات برنمی‌داشتند، به‌طوری‌که امام صادق(ع) در این‌باره فرمود «رسول خدا نگاه‌های خود را میان اصحابش تقسیم می‌‌کرد و به این و آن به‌‌طور یکسان می‌نگریست».

وی بیان کرد: در کتاب کافی، جلد ۲ و مکارم‌الاخلاق، ص ۴۴۲ نقل شده که پیامبر(ص) به مولای متقیان، امام علی(ع) فرمود «آیا تو را خبر ندهم که کدام‌ یک از شماها به من نزدیک‌تر است؟ عرض کردند آری! ای رسول خدا، فرمود آن‌‌کس که از همه شماها خوش‌اخلاق‌تر و بردبارتر و به خویشاوندانش نیکوکارتر و با‌انصاف‌تر باشد و نیز فرمود هر کس به نیاز من کمک مالی کند و با مردم منصفانه رفتار کند چنین کسی مؤمن حقیقی است‌»(خصال صدوق، ص۴۷).

برکات انصاف در زندگی

میرعمادی عنوان کرد: از دیدگاه پیامبر اعظم(ص)، انصاف‌ ورزیدن بلاها را دور می‌کند و از خشم خدا جلوگیری می‌کند چنان‌که در کتاب مکارم اخلاق، صفحه ۴۵۷  از ایشان نقل شده که فرمود «با مردم منصفانه رفتار کن و با آنان خیرخواه و مهربان باش، زیرا اگر چنین بودی و خداوند بر مردم دیاری که تو در آن به سر می‌بری خشم گرفت و خواست بر آنان عذاب فروفرستد، به تو نگاه کرده و به خاطر تو بر آن مردم رحم می‌کند»، خداوند متعال می‌فرماید «و پروردگار تو هرگز بر آن نبوده است شهرهایی را که مردمش درستکارند به ستمی هلاک کند».

نماینده ولی‌ فقیه در لرستان اضافه کرد: یکی دیگر از برکات و پیامدهای انصاف این است که عجل را به تأخیر می‌اندازد و باعث بهره‌مندی بیشتر از عقل و خرد نیز می‌شود، نبی مکرم اسلام(ص) فرمود «به هر کس که راست‌گویی در گفتار، انصاف در رفتار، نیکی به والدین و صله رحم الهام شود اجلش به تأخیر می‌افتد، روزیش زیاد می‌شود، از عقلش بهره‌مند می‌شود و هنگام سؤال مأموران الهی، پاسخ لازم به او تلقین می‌شود».

میرعمادی عنوان کرد: در کتاب غررالحکم از امام علی(ع) نقل شده که فرمود «انصاف برترین ارزش‌هاست» و نیز فرمود «عادل‌ترین مردم کسی است که نسبت به کسی‌ که به او ظلم کرده با انصاف رفتار کند، انصاف نشانه ایمان واقعی، مایه آسایش و موجب رفع اختلاف و الفت و همبستگی است»، همان بزرگوار فرمود «هر کس با مردم به انصاف رفتار کند خداوند بر عزتش بیفزاید».

وی با بیان این‌که انصاف دارای انواع و اقسام متعددی اعم از انصاف در سخن، عمل، قضاوت، معامله و... است که رعایت آن بسیار سخت و دشوار است، گفت: در دعایی از امام زمان(عج) آمده است «اللهم ارزُقنا توفیق‌الطاعة... و علی الرعیة بالانصاف» این جمله نشان می‌دهد که کارگزاران حکومت باید نسبت به رعیت و توده مردم باانصاف رفتار کنند همچنان‌که امام علی(ع) در نامه به مالک اشتر به همین موضوع فرمان می‌دهد زیرا محور و اساس جامعه اسلامی بر اساس انصاف استوار است.